قرار گذاشتیم که ادبیات قربانی آموزش نشود، کتاب های نسل تازه قدرت تخیل و خلاقیت ندارد - مجله تانی بای

به همین منظور گفت وگویی داشتیم با لاله جعفری، یکی از نویسندگان این مجموعه که در ادامه می خوانید:

سطح بندی بر چه اساسی صورت گرفت و چرا مجموعه به پنج سطح تقسیم شد؟

سطح بندی این مجموعه بر اساس ماه هایی است که بچه ها در آن ماه ها یکسری حروف را یاد می گیرند. یعنی به عنوان مثال در سطح یک که بر اساس دو ماه مهر و آبان است، بچه ها چه حروفی را یاد گرفتند و ما هم بر اساس همان حروف کلمه ساختیم و داستان نوشتیم. در هر سطح و در ابتدا هر کتابی که متناسب با همان سطح است، حروف هم نوشته شده است؛ داستان نوشته شده هم با استفاده از همان حروف است.

در سطح دو نیز به همین روال است؛ یعنی اول هر کتاب حروفی که کودک یاد گرفته است نوشته شده و با استفاده از همان حروف کلمه سازی و جمله سازی اجرا شده است. این روند تا سطح پنجم به همین صورت است. که در سطح پنجم، بچه ها همه حروف را یاد گرفتند و در داستان از همه حروف استفاده شده است. به صورت کلی، سطح بندی بر اساس حروف الفبایی است که بچه ها یاد گرفتند. PDF کتاب فارسی کلاس اول در اختیار همه گروه بود و طبق صحبت هایی که با هم داشتیم، تصمیم گرفتیم 32 حروف الفبا به پنج سطح تقسیم کنیم.

چرا این مجموعه در 40 جلد نگارش شده است؟ آیا این تعداد برای یک کودک اول دبستانی زیاد نیست؟

در ابتدا این مجموعه در 20 جلد نگارش شد؛ یعنی هر کدام از اعضای گروه یک کتاب و برای یک سطح یک یا دو و... نوشتند؛ اما به علت استقبال زیاد والدین و حتی خود دانش آموزان، تصمیم گرفتیم مجموعه را توسعه دهیم و 20 جلد دیگر هم بنویسیم. این مجموعه به روند یادگیری و روان خوانی بچه ها سرعت بخشیده بود و در عین حال بچه ها در قالب داستان و تفریح آموزش می دیدند. علاوه بر این در پایان هر کتاب یکسری تمرین طرح شده است که همین موضوع به قدرت تحلیل، واژه شناسی و درک مطلب کودک یاری می نماید. در واقع مجموعه کلاس اولی، کتاب اولی هم آموزش دارد و هم داستان.

این مجموعه خیلی از هزینه های والدین برای معلم خصوصی یا کتاب ها و سی دی های آموزشی را از بین می برد؛ چراکه با خرید یک مجموعه ای که تمام نیازهای کودک را درنظر گرفته، دیگر نیازی به کلاس ها و برنامه های آموزشی دیگر نیست؛ علاوه بر آن، این مجموعه برای دانش آموز کلاس اولی برنامه ریزی دارد و بر اساس یک نظم و ترتیب تعیین پیش می رود و لازم نیست که کودک 40 کتاب را در طی یک هفته بخواند بلکه مرحله به مرحله جلو می رود. درست است که 40 کتاب است ولی برای 9ماه تعبیه شده است.

دانش آموزی که این مجموعه را می خواند با کودکی که این مجموعه را نخوانده، چه فرقی دارد و چه چیزی را از دست داده است؟

طبق تجربه میدانی که داشتم، یک کتاب از سطح یک این مجموعه را در اختیار کودکی قرار دادم که نمی توانست خیلی خوب بخواند؛ این کودک صفحه اول کتاب را با کمی سختی خواند ولی از صفحه یک به بعد توانست خیلی راحت تر بخواند. همین موضوع باعث شد که همین کودک احساس خوشحالی کند از اینکه خودش به تنهایی توانسته یک کتاب را بخواند؛ بنابراین ترغیب شد که کتاب های بعدی هم بخواند. این مجموعه بار روانی به کودک می دهد که واقعا ارزشمند است.

دانش آموزی که این مجموعه را می خواند اعتماد به نفس بیشتری برای خواندن پیدا می نماید. علاوه بر این بیشتر به روخوانی و بعلاوه کتاب خوانی ترغیب می گردد. حال اگر این مجموعه برای کودکی حذف گردد، تمام این قابلیت ها از او گرفته می گردد؛ به غیر از این، خانواده ها برای جبران این کمبودها باید هزینه زیادی صرف کند.

درست است که نام مجموعه کلاس اولی، کتاب اولی است؛ اما تنها برای کلاس اولی ها مناسب است؟

در هنگام نگارش این مجموعه، اولین شرط این بود که ادبیات، قربانی آموزش نگردد؛ یعنی در درجه اول کودک، یک داستان می خواند؛ و داستان تنها به کلاس اولی ها محدود نمی گردد. کتاب های سطح یک و دو مناسب بچه ها پیش دبستانی و شاید کمتر هم باشد؛ چون بنا به کمبود واژه ها، داستان ها ساده تر هستند. داستان های سطح پنجم کاملا برای دانش آموزان دوم یا سوم دبستانی هم مناسب است. به عقیده من هیچ محدودیت سنی ندارد. برای کلاس اولی ها یک جنبه آموزشی به لحاظ سوادآموزی هم دارد اما برای غیر از کلاس اولی ها، به عنوان یک داستان سرگرم نماینده است؛ چون این کتاب ها تنها به داستان و آموزش محدود نمی شوند بلکه تمام آنها یک بار محتوایی هم دارند.

آیا امکان خرید تنها چند جلد از این مجموعه فراهم است یا والدین حتما باید کل مجموعه را تهیه نمایند؟

بله. خانواده ها می توانند حتی یک جلد از این مجموعه را تهیه نمایند. این انتخاب برعهده پدر و مادر مطلع است؛ اما بهتر است که کل مجموعه خریداری گردد چون کودک در روند و مسیر آموزشی خود قرار می گیرد.

با توجه به مطالعاتی که روی کتاب فارسی کلاس اولی ها انجام دادید، به عقیده شما محتوای کتاب های فارسی دهه 60 و 70 بهتر بود یا محتوای کتاب های فارسی نسل تازه؟

به عقیده من یکی از اتفاق های ناگواری که در کتاب های نسل تازه اجرا شده، نداشتن قدرت تخیل و خلاقیت است! این ضعف کتاب های فارسی نسل تازه است. در این کتاب ها به حدی به مسئله آموزش پرداخته شده که مولفان فراموش کردند که کودک حوصله مستقیم گویی و پند و اندرز را ندارد! ناشران کتاب های درسی باید برای پند و ادرز به بچه ها از داستان های شیرین و خیالی و تصویرسازی های زیبا استفاده نمایند. متاسفانه این اولویت فراموش شده است. ما در مجموعه کلاس اولی، کتاب اولی سعی کردیم از تخیل، رویاپردازی و خلاقیت استفاده کنیم و به نحوی این کمبود را جبران کنیم. امیدوارم که پدر و مادرها قدر این مجموعه را بدانند و بعلاوه بدانند که کوله باری از تجربه پشت هر کتابی بوده است.