فلز مایع در برابر خمیر سیلیکون؛ کدام برای پردازنده بهتر است؟ - مجله تانی بای

فلز مایع چیست؟

قبل از اینکه به مزایای فلز مایع بپردازید، اول باید شرح دهیم که این ماده دقیقا چه ویژگی هایی دارد. این ماده یک رسانای حرارتی است که معمولا از ترکیبی از گالیم، ایندیم و قلع ساخته می گردد. این ترکیب ها بسیار رسانا هستند و مقاومت حرارتی بسیار کمی دارند. به همین دلیل می توانند گرما را به طور موثر از پردازنده انتقال دهند. طی سال های گذشته محبوبیت فلز مایع بسیار بیشتر شده و به عنوان مثال می توانیم به پلی استیشن 5 اشاره کنیم که برای خنک سازی از فلز مایع استفاده می نماید.

از سوی دیگر خمیرهای حرارتی معمولا خمیر سیلیکون هستند و در کنار استفاده از پلمیرهای مبتنی بر سیلیکون، از موادی مانند اکسید آلومینیوم و میکرو ذرات کربن برای بهبود انتقال حرارت هم استفاده می گردد. در این میان باید خاطرنشان کنیم فلز مایع در اصل یک فلز محسوب می گردد و بنابراین برای انتقال حرارت عملکرد بسیار بهتری دارد. برترین ترکیبات فلز مایع از انتقال حرارت تا 73 وات بر متر کلوین پشتیبانی می نمایند اما مقدار انتقال حرارت خمیر های سیلیکونی معمولا بین 2 تا 8 وات بر متر کلوین است.

بنابراین همانطور که می بینید، فاصله بین فلز مایع و خمیرهای سیلیکونی بسیار زیاد است و در نتیجه پردازنده به طور قابل توجهی خنک تر می گردد. معمولا فلز مایع مانند خمیر سیلیکون روی سطح فلزی بین بخش اصلی پردازنده و خنک نماینده اعمال می گردد. اما بعضی کاربران حرفه ای برای اینکه تاثیر این ماده را افزایش دهند، بخش فلزی روی خود پردازنده را حذف می نمایند و فلز مایع را مستقیما روی بدنه اصلی قرار می دهند. البته انجام چنین کاری ریسک ها و خطرات زیادی را به همراه دارد و به همین دلیل فقط کاربران بسیار حرفه ای و با تجربه دست به انجام چنین کاری می زنند.

چرا تمام کاربران از فلز مایع استفاده نمی نمایند؟

چرا با وجود تمام این مزایای مطرح شده، بسیاری از کاربران همچنان از خمیرهای سیلیکونی استفاده می نمایند؟ اول از همه باید بگوییم که فلز مایع در کنار اینکه یک رسانای فوق العاده برای گرما محسوب می گردد، برای برق هم رسانایی بسیار بالایی دارد. بنابراین زمانی که می خواهید از فلز مایع بهره ببرید، باید به شدت مراقب مقدار قرار گرفته روی پردازنده و نحوه قرار دادن آن روی سطح موردنظر باشید. فلز مایع فقط باید روی سطح پردازنده قرار بگیرد و حتی انجام این کار باید با دقت زیادی انجام گردد. اگر هم می خواهید مانند کاربران بسیار حرفه ای عمل کنید و سطح فلزی پردازنده را جدا کنید، باید فقط روی بخش اصلی بدنه این مایع را بریزید و پخش کنید.

اگر حین ریختن فلز مایع روی پردازنده دقت کافی نداشته باشید و کمی نشتی پیدا کند، قطعاتی که این مایع روی آن ها قرار گرفته ممکن است با اتصال کوتاه روبرو شوند و از کار بیفتند. حتی اگر این مایع به مادربرد راه پیدا کند، ممکن است کل کامپیوتر از کار بیفتد. این مواد خاصیت خورندگی هم دارند. به طور خاص، نباید از هیت سینک های آلومینیومی برای فلز مایع بهره ببرید زیرا ممکن است هیت سینک موردنظر خورده گردد. بنابراین اگر می خواهید از فلز مایع بهره ببرید، تقریبا چاره ای جز استفاده از هیت سینک مسی ندارید.

آیا استفاده از فلز مایع عاقلانه است؟

در نهایت همانطور که می بینید، فلز مایع در زمینه انتقال حرارت بسیار بهتر از خمیر های حرارتی معمولی عمل می نماید ولی بهره گیری از این ماده با ریسک های زیادی همراه است و در نتیجه اگر در این زمینه تخصص و تجربه کافی ندارید، باید از یاری حرفه ای ها بهره ببرید.

روی هم رفته خمیرهای حرارتی معمولی برای تقریبا تمام کامپیوترها کافی هستند. اما در بعضی سیستم های بسیار حرفه ای که کاربر موردنظر فشار بسیار زیادی به کامپیوتر وارد می نماید و در نتیجه پردازنده به شدت داغ می گردد، در این شرایط فلز مایع نقش مهم تری ایفا می نماید.

اگر در پی خرید خمیر حرارتی مبتنی بر فلز هستید، می توانید از بین گزینه های زیادی دست به انتخاب بزنید. این نوع خمیرهای حرارتی معمولا قیمت بالاتری دارند و بعد از مقایسه مشخصات و مزایای آن ها، می توانید گزینه مناسب نیازهای خود را پیدا کنید. اگر هم فکر می کنید خمیرهای سیلیکونی معمولی برای شما کافی هستند، به گزینه های بیشتری دسترسی دارید. خوشبختانه در خبرنگاران انواع و اقسام خمیرهای حرارتی با قیمت مناسب به فروش می رسد.

منبع: HowToGeek

سوالات متداول

فلز مایع چیست؟

این ماده یک رسانای حرارتی است که معمولا از ترکیبی از گالیم، ایندیم و قلع ساخته می گردد. این ترکیب ها بسیار رسانا هستند و مقاومت حرارتی بسیار کمی دارند. به همین دلیل می توانند گرما را به طور موثر از پردازنده انتقال دهند.

چرا تمام کاربران از فلز مایع استفاده نمی نمایند؟

اگر حین ریختن فلز مایع روی پردازنده دقت کافی نداشته باشید و کمی نشتی پیدا کند، قطعاتی که این مایع روی آن ها قرار گرفته ممکن است با اتصال کوتاه روبرو شوند و از کار بیفتند. حتی اگر این مایع به مادربرد راه پیدا کند، ممکن است کل کامپیوتر از کار بیفتد. این مواد خاصیت خورندگی هم دارند.

آیا استفاده از فلز مایع عاقلانه است؟

در نهایت همانطور که می بینید، فلز مایع در زمینه انتقال حرارت بسیار بهتر از خمیر های حرارتی معمولی عمل می نماید ولی بهره گیری از این ماده با ریسک های زیادی همراه است و در نتیجه اگر در این زمینه تخصص و تجربه کافی ندارید، باید از یاری حرفه ای ها بهره ببرید.