دم پرنده ها چه کارهایی انجام می دهد؟ - مجله تانی بای

ممکن است به نظر شما بال های یک پرنده زیباترین قسمت بدن او باشند، اما اگر دم بعضی پرنده ها را دیده باشید، نظرتان عوض می گردد! اما تنها زیبایی، دم آن را مهم نکرده است، وظایف بسیاری است که از طریق این عضو کوچک (گاهی بزرگ!) انجام می گردد.

بدون دم پرنده ها برای فرود آمدن، پرواز کردن و تعقیب کردن طعمه عاجز هستند. بعضی پرنده ها هم بدون داشتن دم نمی توانند دل جنس مخالف شان را به دست آورند! دم وظایف به خصوص دیگری هم دارد.

داستان دم

دم پرنده ها به طرز فریبنده ای ساده به نظر می رسد. این دم در واقع چند پر است که از طریق ماهیچه هایی که در پایه آنها وجود دارد کنترل می گردد. اما چیزی بیشتر از آنچه می بینیم در این ناحیه وجود دارد. پرهای ناحیه دم، پرهای ویژه ای هستند که از پرهایی که روی بدن وجود دارند سبک تر، مستقیم تر و سخت تر هستند. همین قضیه برای پرهای نوک و کناره های بال هم صادق است. این پرها (پرهای دم) و پرهای ناحیه بال به نام پرهای پرواز خوانده می شوند. بر خلاف شباهتی که این دو دسته پر (پرهای دم و نوک و حاشیه بال) دارند، باز هم می توان تفاوت های آشکاری بین آنها پیدا کرد. مثلا در پرهای ناحیه دم، ساقه یا همان ستون پر در وسط پر قرار نگرفته است اما در پرهای بال این ساقه در وسط پر قرار گرفته است.

تمام پرهای پرنده یک یا دوبار در سال می ریزند. بر اساس تحقیقات پرهای پرندگان نخست به خاطر گرم ماندن آنها تکامل یافت و هدف بعدی آنها پرواز بود.

هیجان پرواز!

پرنده ها از دم شان برای بالا رفتن و کنترل پرواز در پروازهای آرام تر، و بعلاوه برای دور زدن استفاده می نمایند. آنها در طول پروازهای سریع تر دم شان را جمع می نمایند تا در برابر جریان هوا مقاومت ایجاد نکند. هر چه فاصله بین دو بال پرنده بیشتر باشد، ممکن است باعث کاهش عملکرد دم گردد و جلوی فعالیت آن را بگیرد. با وجود تمام تحقیقاتی که درباره دم پرندگان صورت گرفته، ما هنوز همه عملکردهای آن را نمی دانیم.

قصه ای دیگر

در بسیاری از گونه های پرندگان، دم پرنده وظیفه ای به عهده دارد که هیچ ربطی به پرواز او ندارد. مثلا بسیاری از پرندگان نر در طول بهار پرهای دم های خود را به صورت باد بزن باز می نمایند و شق و رق راه می فرایند. این حالت آنها برای این است که پرنده ماده را جذب نمایند و جفتگیری نمایند. این پرهای دمی زیبا با علائم و لکه های چشم مانندی تزئین شده اند. می تواندی حدس بزنید در این مورد خاص منظور ما کدام پرنده است، طاووس. رفتارهایی اینچنینی در پرنده های دیگری مانند بوقلمون یا پرندگان نغمه سرا هم دیده می گردد.

در بسیاری پرندگان علائم و تزئینات روی دم تعیین نماینده گونه آنها است و از گونه ای به گونه دیگر فرق دارد. شاید این علائم به آنها یاری می نماید پرندگان گونه خود را راحت تر بشناسند و راحت تر جفت یابی نمایند. شاید این دم به پرندگان در پیدا کردن دسته هاشان در طول سال یا در هنگام مهاجرت هم یاری می نماید.

حفظ تعادل و صدا زدن

دم پرندگان وظیفه ای غیر از پرواز و نمایش هم بر عهده دارد. برای مثال دم دارکوب دارای چند ردیف زائده شاخه مانند است که به او یاری می نماید در حین ضربه زدن به درخت به شاخه های آن آویزان گردد. دم او به یاری دو پایش مانند یک سه پایه می گردد و باعث می گردد دارکوب بتواند تعادل خود را حفظ کند. در بعضی پرندگان دیگر هم دم وظیفه حفظ تعادل دارد. اما یک وظیفه جالب دیگر دم ایجاد صدا است!