تور ارزان مکزیک: زندگینامه اکتاویو پاز، شاعر، نویسنده، دیپلمات و منتقد مکزیکی - مجله تانی بای

اگر علاقمند به سفر با بهترین تور ارزان مکزیک هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم تور مکزیک از مکزیکوسیتی و کانکون دیدن کنید و بهترین تجربه سفر را داشته باشید.

پاز انتشار شعرهایش را در 1931، در هفده سالگی آغاز کرد؛ در مجلهٔ باراندال (نرده)، که به همراه گروهی شاعر جوان بدان راه یافته بود. دو سال بعد نخستین کتاب خود، ماهِ شوریده، را منتشر کرد و با مجلهٔ کم دوام دیگری به نام جریده های درهٔ مکزیک همکاری کرد.

در اواخر دههٔ 1940 پاز با تمام توان به کار پرداخت. در سال 1949 برگزیدهٔ اشعارش تحت عنوان آزادی شفاهی منتشر شد. در 1951 یکی از مهم ترین کتاب های زبان اسپانیولی در تحلیل شعر با عنوان عقاب یا خورشید؟ انتشار یافت. در اوایل دهه 1950 شعرهایی که بذرهایی برای ستایش و فصل خودسر نام گرفت، و گلچینی از شعر مکزیک به سفارش یونسکو، ترجمهٔ انگلیسی ساموئل بکت؛ کارهای تئاتری و مقالات بی شمار و سخنرانی ها و مصاحبه هایی در زمینهٔ ادبیات و سیاست از وی منتشر شد. در سال 1956 کمان و چنگ، مهم ترین کتاب او در زمینهٔ شعر، چاپ شد.

سه نکته اساسی در کار اکتاویو پاز وجود دارد، سه محور اصلی که ساختار اصلی آثارش را می سازند: آزادی، عشق و شاعرانگی. پاز از این سه عنصر در تمام آثار و نوشته هایش سودجسته چه در متون مختلف و بیانیه های عمومی و چه در موقعیت ضد استالینیستی و دفاع از آزادی های اجتماعی. او به رهایی روح اعتقاد داشت. پاز بر این باور بود که فکر رهاست و می تواند تا هرجا که بخواهد به سان عقابی اوج بگیرد و به پرواز درآید. در کتاب مانند قوس و چنگ، پاز جایگاه خود را در رابطه با شعر سورئال کاملاً معین نموده است و از آن چه که برتون تعریف می نماید دور نیست اگر چه فرق دارد. نوعی راهنمایی جادویی که از ناخودآگاه او نشات گرفته و اشعار، مقالات و سایر نوشته های او را شکل می دهد. هراس و اضطراب در نظر سوررئالیست ها ارزنده است، زیرا هیجان و حس زندگی را برمی انگیزد.

فضای شعر سوررئالیستی مانند فضای خواب و رؤیا فاقد تداوم و شکل است. در واقع فضایی است فاقد زمان و مکان. سوررئالیست ها تصویر خواب ها و رؤیاها و آرزوهای رازناک خود را در متن هایی در ظاهر گسسته و سر در گم به نگارش در آوردند. بنابراین شاید بتوان گفت که آثار پاز و بعضی از شعرهایش به نظر منسجم نباشند اما؛ این نوع شعر با شگرد نوشتن خودبه خود و با تداعی های نامحدود و بی ارتباط خلق می گردد. جزئیات به دقت توصیف می شوند ولی یافتن ارتباط میان این اجزاء سخت و ناممکن است. در این نوع شعر فکر به سرعت از تصویری به تصویری منتقل می گردد و فضای متن رؤیاگونه است، چنان که گویی گوینده، خواب خود را می نویسد پیوندها بی مرز و نامحدود و گاه بی علت هستند و همین تصاویری غریب و شگفت در فکر خواننده می سازد چون زبان فشرده، و در عین حال عریان است. تصاویر منقطع، ترکیب ها نامتعارف و شاید بی تناسب و غالباً سرشار از خشم و جنون فزاینده ای هستند.

سبک ادبی

پاز سبک اش را در دو مرحله تعریف می نماید: آزمایش و انطباق. هرچند برای یک نویسنده و شاعر چنین تعریفی سخت به نظر می رسد. وی سبک خود را پیچیده، غیرقابل طبقه بندی و همیشه در حال تغییر می داند که هیچ وقت آشکارا در پی دستورالعملی نرفته است. در ابتدا، آثار او به نئومدرنیسم نزدیک بود اما پس از آن هم آثار پازِ شکلی از سورئالیسم می گردد. یکی از وسواس های او میل به فرار از زمان است. در واقع، پاز می کوشد به هر جنبش ادبی بی توجه نباشد. این حس جستجوگری و میل به آزمودن است که باعث شده آثاری بسیار اصیل و شخصی از او برجای بماند. از این گذشته، در اشعار این شاعر بزرگ تغزل جایگاه ویژه ای دارد. پاز پس از رهایی از نگرانی های سیاسی و اجتماعی کتاب دیگرش را با موضوع صمیمیت و خود، تنهایی و عدم ارتباط می نویسد. فضای اشعارش در این دوره به دور از گفتمان، زمان، تغزلی است. این سبک اقلیت فکری و شاعرانه، تقریبا متافیزیکی است که، علاوه بر نشانه های پیچیده زبانی، شامل بسکمک از سرنخ های بصری بیشتر یا کمتر قابل درک است. پاز در این دوره به قدرت مهیج و رسای نمادهای بصری آن اهمیت می دهد. او آخرین اشعار خود را به این موضوع اختصاص داده موضوعاتی مثل صلح و حتی از نشان دادن و عریان کردن باطن خودش دریغ نمی ورزد.

سورئالیسم بالاتر از همه یک جنبش است و چیزی فرق دارد. این یک سنت، نگرش فکر، یک رازآلودگی است. ریشه های تاریخی سورئالیسم، را باید در رمانتیسیسم آلمانی یافت. به عنوان یک سنت، که در اشکال مختلف دوباره متولد می گردد…

در اشعار پاز، شعر و شاعر یکی هستند. اگر بگویند این شاعر است که پشت میز می نشیند تا خلق کند، تا بندهایی را در قامت موجود زندهٔ شعر طرح ریزد، در حقیقت این شعر است که باعث می گردد شاعر، آن جملاتی را ابداع کند که شعر خواهند شد. رهایی و خیال پردازی شاعر است که موجب می گردد او بسراید، خلق کند، ابداع می نماید، تغییر دهد و مسخ کند. به سیاههٔ تعارض هایی که در دنیا است، باید شعر و شاعر را بیفزاییم.

در برابر سکوت و صدا - که هر کدام نفی کننده دیگری است - پاز، از این که رهایی آگاهی است از نو می آفریند، شعر را خلق می نماید. زبان: واژگان، بندها، اشعار، به موجوداتی از اندیشه، تغزل و ترانه تبدیل می شوند؛ و متقابلا، زبانی را خلق می نماید که کاشف خویشتن است، وما را کمک می دهد تا خودمان را کشف کنیم؛ هر چیزی برای دیگری است، هر یک دیگری را کشف و خلق می نماید.

خاستگاه و منبع قدرت پاز مکزیک است: سرزمینی اسرارآمیز از خدایان آزتک و توتک. سرزمینی با مردمانی در جست وجوی گذشتهٔ خویش و با رویی گگردده به سوی آینده. در حقیقت مکزیک است که بخشی از وجود او را خلق نموده است، او مخلوق زمان و مکانی است که در آن زیسته است، زبان، تنش ها، پارادوکس ها و اروتیسم تغزلی او، همه در هم آمیخته او را به شاعری دنیای مبدل نموده است؛ شاعری که به سهولت از قید و بندهای ساختگی و تقسیم بندی ها، فراتر می رود.

زن، عریانی، خون، خاک و خاکستر، مرگ، تسلیم، دنیا، خورشید و ماه، آب، هوا، آتش، زمین، ستارگان، پرواز، واژه، رویاها، چشم ها، سکوت، تنهایی، فضای خالی نوشتن.

کشف نوآوری های زبانی پاز، تجربهٔ آغاز است، بازگشتی به خواسته های فراموش شده مان، تخیل شهامت فروشدن به مغاکی بی سرانجام برای رسیدن به فضایی که قابل لمس است، جای در آن که در آن جان به خیال تبدیل می گردد.

اوکتاویو پاز، در مقدمه اش بر نخستین ویرایش کمان و چنگ سوالی را برابر ما و خودش می گذارد: از آن روزی که سرودن اشعار را آغاز کردم، برایم سوال بود که آیا این کار ارزشش را دارد: آیا بهتر نخواهد بود زندگی را به شعر برگردانیم تا آن که اشعاری از زندگی بسازیم؟ هم چون تمام سوالات اصیل، این دعوتی است از ما تا گفت وگویی زنده را با شاعر آغاز کنیم. و هم چون تمام سوالات حقیقی، سایه ای از یک پاسخ به طور ضمنی در خود سوال هست. پس باید از خودمان بپرسیم سوال پاز برای ما چه مفهومی دارد.

در مقاله ای منتشر شده در سال 1942، با عنوان سرودن از تنهایی و سرودن از با هم بودن، پاز می نویسد: شاعر [بودن] نه اخلاقی و نه غیر اخلاقی است، نه عادلانه است و نه ناعادلانه، نه صحیح است و نه غلط، نه زشت و نه زیبا. فقط سرودن از تنهایی است یا از با هم بودن.

منبع: آزما (دی 93) -